Osuszacze powietrza to urządzenia pneumatyczne, służące do usuwania wilgoci z powietrza sprężonego. W przemyśle uznaje się, że powietrze suche to takie, które ma wilgotność około 21% (przy temperturze 27 °C i ciśnieniu 0,7 MPa).
Skąd w sprężonym powietrzu bierze się woda? Jest ona zasysana przez sprężarkę z otoczenia, często samo urządzenie generuje też inne zanieczyszczenia, takie jak, np. opary oleju. Woda w instalacji sprężonego powietrza to ogromny problem. Jej nadmiar może wpływać negatywnie na jakość wytwarzanych produktów, ale też obniżać żywotność urządzenia korzystającego ze sprężonego powietrza i zwiększyć koszty jego konserwacji. Problem ten rozwiązuje się właśnie przy użyciu osuszaczy sprężonego powietrza.
Osuszacze ziębnicze
Najpopularniejszy typ osuszacza to osuszacz ziębniczy (chłodniczy). Jak działa? Urządzenie schładza powietrze do temperatury bliskiej temperaturze zamarzania wody, co powoduje skroplenie zawartej w powietrzu wilgoci. Zbiera się ona w separatorze wody, po czym jest odprowadzana na zewnątrz urządzenia. Medium schładzającym jest czynnik ziębniczy. Najczęściej osuszacze te pracują dwuetapowo: najpierw schładzają powietrze w wymienniku powietrze-powietrze do temperatury ok. 20 °C, a potem w parowniku obiegu chłodniczego następuje schładzanie do osiągnięcia temperatury tzw. punktu rosy. Ostatnim etapem jest oddzielenie kondensatu wodno-olejowego w filtrze, by czyste powietrze znów trafiło do wymiennika powietrze-powietrze. Ten typ osuszacza stosuje się w instalacjach sprężonego powietrza pracujących wewnątrz pomieszczeń
Osuszacze absorpcyjne
Inne osuszacze powietrza w przemyśle, to na przykład osuszacze absorpcyjne. W tego typu urządzeniach sprężone powietrze przepuszczane jest przez zbiornik z absorbentem, który wchłania wilgoć. Po kilkunastu godzinach absorbent trzeba zregenerować, czyli przepuścić przez niego osuszone, gorące powietrze, które odbierze od niego wilgoć i usunie ją na zewnątrz. Urządzenia te znajdują jednak zastosowanie o wiele rzadziej, niż osuszacze ziębnicze.